Đi qua hơn phân nữa cuộc đời, NSƯT Kim Xuân ngồi xuống nhẹ nhàng tâm sự với chúng tôi về cuộc sống với biết bao lắng đọng. Hơn 40 năm hoặt động nghệ thuật, hơn 40 năm gắn bó với chồng là những năm tháng cô được sống trọn với nghề diễn, và bản năng làm vợ, làm mẹ, là khoảng thời gian cô mạnh mẽ bước trên chặng đường đầy chông gai.

Nhìn lại cuộc đời ở tuổi 61, có lẽ đã không còn gì hối tiếc đối với cô. Được nhìn gia đình luôn hạnh phúc, được nhìn cháu nội khôn lớn lên từng ngày và điều nghệ sĩ Kim Xuân mong mỏi nhất ở những năm bên kia sườn dốc là mong chồng giữ mãi được sức khỏe và luôn yêu thương mình như những ngày đầu tiên.  

- Lâu lắm mới lại được gặp cô Kim Xuân trong một buổi quay hình. Nhìn thấy chú chở cô đến phim trường, trông hai cô chú thật tình cảm. Cô Kim Xuân có thể chia sẻ cho độc giả biết về tình yêu của cô chú khoảng 40 năm về trước? 

Tôi lập gia đình lúc 24 tuổi. Và bây giờ vợ chồng tôi cũng trải qua gần 40 năm bên nhau. Gần 40 năm có đủ cay, đắng, ngọt, bùi trên đời. Nhưng tôi lại cảm thấy vui là vì nếu như con người ta cứ yên lành quá thì sẽ rất chán, dù có trải qua sóng to bão lớn để mà một khi nhìn lại, mình thấy: "À, tôi đã vượt qua được tất cả những chuyện đó".

Có những chuyện rất nhỏ, không đáng để cho mình phải quan trọng hoá vấn đề. Cuộc sống hiện nay của tôi và chồng cũng giống như những anh, chị lúc còn trẻ vậy đó. Tức là cùng trải qua sóng gió, và vẫn còn ở với nhau cho đến giờ này, tức là tình yêu của chúng tôi đã lớn để có thể chiến thắng được những trở ngại trong cuộc sống.

- Cho đến hiện tại, mỗi lần cô đi làm hay đi quay, chồng cô vẫn thường xuyên chở cô đi đúng không?

Tôi biết rằng cuộc đời của mình, không phải lo lắng về phương tiện di chuyển giao thông, không có ông xã thì cũng là con trai. Họ sẽ giúp tôi có thể đến nơi làm việc một cách tốt nhất.

61 tuổi mà vẫn được chồng yêu chiều, đấy là cái may mắn của tôi.

- Tức là ông xã sợ cô đi đường nguy hiểm hay lúc nào cũng muốn ở bên cạnh, chăm sóc cho cô từ những chuyện đơn giản nhất?

Thật ra ai cũng muốn người thân của mình đi đến nơi về đến chốn. Mình là phụ nữ nên hình như mình được các ông ưu tiên hơn. Con trai tôi cũng vậy, con bây giờ cũng theo gương ba, tức đưa vợ đi làm rất chăm chỉ. 

- Chắc hẳn đây là hai trường hợp rất đặc biệt. Vì đa số đàn ông họ rất là lười chở phụ nữ đi đâu đó hoặc phải chờ đợi. Tuy nhiên, ông xã và con trai cô lại ngược lại.

Có lẽ đó là một đặc thù rất hay của nghề. Có khi tôi đi quay từ 5 giờ sáng, giờ đó quá sớm, cũng không ai muốn cho vợ mình đi làm lúc đó, hoặc đi quay về thì cũng đã rất khuya. Thành ra nếu chồng có thời gian thì những lúc phải quay xa, bao giờ tôi cũng được ngồi sau xe ngủ ngon lành. Và khi đến nơi làm việc, chú sẽ nghỉ ngơi, để có sức khỏe chở về.

Con tôi cũng vậy, những lúc con dâu quay ở đâu xa thì bao giờ cháu cũng giành phần để chở vợ đến nơi. Nói vậy không phải phụ nữ không tự lập mà có nghĩa là người ta biết yêu những người thân của mình. 

- Vậy để nhớ về 40 năm về trước, lúc cô 24 tuổi, cô có thể kể lại hoàn cảnh mà cô và ông xã gặp nhau?

Hồi đó tôi học trường Nghệ thuật Văn nghệ kịch nói của Thành phố. Còn chú thì được công ty cử đi học lớp Biên kịch, thế là hai người gặp nhau. Tuy nhiên, sau khóa học ấy, chú về cơ quan làm việc, tôi thì đi diễn.

Và vô tình trong buổi họp lớp, hai người gặp lại. Và giống như duyên vậy đó. Anh thông cảm với nghề của tôi bởi anh cũng đã từng được học về biên kịch phim. Tôi nghĩ đó cũng là một cái hay, nó giúp anh thông hiểu về nghề, anh biết được những khó khăn khi tôi đứng trước ống kính máy quay, trước ánh đèn sân khấu, anh cũng biết những mệt nhọc của tôi, khi về nhà cần nghỉ ngơi như thế nào.

Thế nhưng những việc ấy phải nằm trong một giới hạn "biết người, biết ta", chứ không phải về nhà mình là số 1, tất cả mọi đều ưu tiên cho mình và không để ý tới ai hết.

Tôi cũng thấy có một số trường hợp, những người quen của tôi đã mắc vào trường hợp đó. Và nếu nhưng không khéo trong cách sống, thì vô tình cái tôi của mình quá lớn và động chạm đến cái sĩ diện của người chồng. Khi có mâu thuẫn xảy ra thì câu chuyện từ rất nhỏ sẽ trở thành rất lớn. Và thế là họ tan vỡ.

- Vậy trong 40 năm qua thì ông xã là một người đàn ông như thế nào đối với cô?

Là người đàn ông... thứ nhất phải chung thủy trước. Thứ hai rất hiểu công việc của vợ. Thứ ba là không bao giờ ‘ca’ vợ mình lên tận mây xanh, và chồng tôi là người rất là kiệm lời. Tôi rất thích những người đàn ông có nét tính cách ấy.

Đừng bao giờ có chuyện có những bà mẹ, người anh người chị có con làm nghệ sĩ, mới vô nghề thì đi đâu cũng khoe con mình, con tôi thế này, con tôi thế kia, đó là một điều cấm kỵ trong nghề này. Vì làm như vậy thì người đó sẽ không biết mình đang đứng ở đâu và sẽ không bao giờ muốn học hỏi, không bao giờ muốn tiến tới. Tôi thấy có nhiều bé, chưa giỏi nhưng đã rất hư, vì gia đình không biết, lúc nào cũng tung hô, lúc nào cũng tạo một hào quang giả, các cháu mất đi cân bằng đối với cuộc sống.

Đối với tôi, ông xã là một người biết chuyện.

- Vậy là cô và ông xã cũng dạy cho con cách "biết điều" trong cuộc sống? 

Tôi không dạy mà tự con trai và con dâu nhìn thấy cuộc sống như thế nào, các cháu đi đúng trong cái khuôn khổ ấy. Tôi chẳng dạy con phải thế này, phải thế kia...Ví dụ ngay trường hợp con dâu, cháu làm MC phải nói chuyện trước công chúng thì tôi có góp ý: “Khi nói chuyện, con hãy bớt những động thái này... Con người phải chân tình và cặp mắt con luôn có một đối tượng đó là khán giả, có khán giả để con tâm tình, để con giãi bày, để con mở lời. Chứ con đừng nói thao thao bất tuyệt như một con két, chẳng ai thích nghe con két nói”.

Con trai của tôi thì rất mê hát và mê âm nhạc. Với cháu chỉ muốn được hát nhạc sống cho khán giả nghe. Nhưng tôi nói rằng: “Lâu lâu con phải có những gameshow mà người ta mời ca sĩ thì con cũng nên tham gia. Để người ta thấy rằng, vẫn có tồn tại một dòng nhạc rất hay, rất truyền cảm”.

Nghệ sĩ Kim Xuân và con trai - Ca sĩ Huy Luân.

- Ở lứa tuổi này rồi thì có bao giờ chồng cô nói là “Thôi em đừng đi làm nữa, em ở nhà đi”?

Chồng thì có nói với tôi rằng nên đi làm ít lại, lựa chọn những gì mình thích thì làm. Mà quả thật, mấy năm gần đây tôi chỉ làm những gì tôi thích thôi. Có căn nhà nằm nghe nắng mưa cũng là 1 vai tôi thích, tôi cũng từ chối 3 phim nhựa trong năm rồi. Tôi biết, tôi đang ở trong vị trí được quyền chọn lựa. Mà phải chọn lựa cái có chất lượng. Tôi không muốn xuất hiện ở nhiều nơi bởi vì nhàm. 

- Vậy tại sao cô không chọn cách ở nhà và sống hưởng thụ cùng con cháu mà vẫn tiếp tục làm việc?

Ở thời đại bây giờ, đừng tưởng những ông bà ở nhà mà họ vui đâu. Vì trước giờ họ quen với công việc, tự nhiên đùng một cái đứt ngang, họ không làm gì hết. Cái cảm giác hụt hẫng đó rất dễ sợ. Nhưng nghề của tôi vẫn cho phép 70, 80 tuổi vẫn có thể làm.

Làm việc với cái người ta thích, nó khác với việc làm vì cuộc sống. Vậy nên tôi chẳng bao giờ thấy buồn. Mà thật ra tôi cũng đang thụ hưởng cuộc đời quá sướng. Giữa tháng này, tôi sẽ đi Châu Âu nửa tháng. Một năm, dành ra nửa tháng hay một tháng để đi du lịch, thì tôi thấy chuyện đó cũng bình thường, đâu có gì đâu.

- Vậy đó có phải là một trong những cách mà cô và chồng hâm nóng tình cảm vợ chồng không ạ?

Vợ chồng tôi có gì đâu mà phải hâm nóng, nó có nguội bao giờ đâu (Cười lớn). Tôi nghĩ đó là khoảng thời gian hai vợ chồng thư giãn cùng nhau, có những chuyến đi thăm các nước bằng tàu điện, để ngắm những cái đẹp của những đất nước nổi tiếng trên thế giới. 

- Hai vợ chồng chọn cách du lịch tự túc như vậy có khiến hai con ở nhà lo lắng không?

Không đâu! Vì con tôi đã từng thấy mẹ nó đi Mỹ trong vòng một tháng mà chẳng có chuyện gì xảy ra cả. 

- Vậy như lúc nãy cô nói, trong 40 năm qua, tình cảm vợ chồng chưa bao giờ nguội hết ư?

Tôi có nói lúc đầu rằng: “Sóng gió thăng trầm, tôi trải qua hết”, thậm chí bão to luôn. Nhưng sau tất cả những thứ đó tôi đã đi qua được, điều đó là do tình yêu của tôi đối với gia đình, tình yêu đối với người sống với mình.

Cho nên nói gia đình nào không sóng gió phong ba thì tôi không tin. Ngay cả đến một cặp mà tôi thấy đáng yêu nhất là con trai với con dâu tôi mà cũng có lúc khắc khẩu.

- Với vai trò mới là làm mẹ, làm bà thì cuộc sống của cô có thay đổi gì nhiều so với trước kia?

Tôi thấy không có gì thay đổi cả, thậm chí tôi nhận nhiều nhiệm vụ còn lớn hơn. Là người đầu tàu trong rất nhiều công việc, tôi thấy mình cứ cân đối công việc và thu xếp thì sẽ làm được hết.

Như tôi thấy, gặp mấy bác sĩ giỏi như cô Ngọc Phượng ở Từ Dũ hay cô Ngọc Lan chuyên làm thụ tinh trong ống nghiệm cho phụ nữ, người ta làm chuyện lớn hơn mà người ta vẫn thu xếp gia đình được. Nói gì thì nói, phụ  nữ hay lắm, cứ hay than vãn với nhau là vì sao ngày chỉ có 24 tiếng, tôi không đủ thời gian để làm gì hết nhưng thật ra đều thu xếp được. 

- Vậy cô nghĩ sao khi hiện tại có rất nhiều người phụ nữ chọn cách sống không lấy chồng, không sinh con. Bởi vì người ta sợ cuộc sống quá bận rộn, không có thời gian dành riêng cho bản thân mình?

Chữ “duyên” rất đúng đối với trường hợp này. Có nhiều khi người ta cũng mong muốn có một gia đình nhưng mà duyên lại không dài. Vậy giữa quá trời công việc của xã hội, mà cái duyên nó cứ may rủi hoài, thậm chí có khi 2-3 người vẫn cứ đổ vỡ thì cuối cùng người ta chọn con đường “thôi tôi sống đơn thân cho nó khỏe”.

Bây giờ, cũng còn quá nhiều thứ để quan tâm, quá nhiều thứ để làm việc trên cuộc đời, cớ gì mình cứ loay hoay chạy theo những mối tình như vậy. Thế nhưng đó không phải là điều hay nhất, vì con số 2 nó chỉ lớn hơn con số 1, có 1 con số thôi nhưng nó là tất cả.

- Vậy thì cô nghĩ trong lứa tuổi của cô, điều ước gì khiến cô mong mỏi nhất lúc này?

Sức khỏe. Hồi xưa tôi khỏe lắm.

So với cái tuổi này, mình nên đều đặn đi khám sức khỏe và bổ sung thuốc bổ dành cho người lớn tuổi, để có thể giữ sức khỏe khi mình làm việc. 

Tôi rất chăm lo và thương bản thân mình. Tôi cũng thấy rằng chữ “thương bản thân” rất đúng hiện nay. Khi không thương bản thân mình, mình gục xuống, mình ngã xuống, thứ nhất là đau đớn, mệt mỏi, rồi tiếp theo sẽ có rất nhiều chuyện cũng đổ theo. 

Cho nên sức khỏe là cái hiện tại tôi quan tâm nhiều nhất. Tôi cũng muốn mình sống thật lâu để cho chồng tôi mừng, cháu nội cô cũng vui nữa. Tôi có thể cùng đi với họ, cùng vượt với họ rất nhiều thứ nữa trên cuộc đời này.

- Cô có mong mỏi điều gì dành cho ông xã của mình?

Tôi cũng mong anh có sức khỏe. Cũng có một lần anh bệnh, lúc đó tôi với chồng giống như hai người cùng ngồi trên chiếc thuyền vượt biển vậy. Nghĩa là nếu tinh thần anh xuống mà tôi không phải là người gồng đỡ lên thì có thể là đã "sụp".

Thời gian đó 2 vợ chồng gồng với nhau để đi qua cánh cửa đó. Nó giống như cái cửa thử. Mình đi qua được, chiến thắng thì lúc đó mới thấy: “À, mình đủ kinh nghiệm để sống ở đời”. Quả là đi qua cửa lửa ấy, chồng tôi sống lạc quan hơn, nhẹ nhõm hơn, yêu đời hơn. Thành ra tôi cũng mong là chồng cũng có được sức khỏe như tôi.

Theo Winnie (Khám Phá)